કચ્છનું રણ
કચ્છનું મોટું રણ એ કચ્છના નાના રણ અને બન્ની ક્ષેત્રની ઘાસ ભૂમિ એ ૩૦૦૦૦ ચો કિમી નું ક્ષેત્ર છે જે સિંધુ નદીના મુખથી કચ્છના અખાત સુધી વિસ્તરેલો છે. આ કળણ સુરેન્દ્રનગર જિલ્લા ના ખારાઘોડા ગામને સ્પર્શે છે.
ભારતના ઉનાળુ ચોમાસામાં સપાટ ક્ષારીય મૃદાનો રણ પ્રદેશ અને સપાટ કળણ જે સમુદ્ર સપાટીથી ૧૫ મીટર ઉંચાઈએ આવેલ છે તે સ્થિર પાણીથી ભરાઈ જાય છે. તેમાં વચ્ચે વચ્ચે કાંટાળા છોડ ઝાંખરા વાળા રેતીના ટાપુઓ હોય છે. આ ક્ષેત્ર મોટાં અને નાના સૂરખાબ (ફ્લેમિંગો)ના પ્રજનન ક્ષેત્ર છે અને તેને સુરક્ષિત ક્ષેત્ર ઘોષીત કરાયું છે. જ્યારે સૌથી વધુ તીવ્ર મોસમમાં પશ્ચિમમાં આવેલ ખંભાતનો અખાત અને પૂર્વે આવેલ કચ્છનો અખાત બંને ભેગા મળી જાય છે.
સમુદ્રના પાણીની ભરતી કાળમાં ભારતીય જંગલી ગધેડા જેવા પ્રાણીઓ બેટ તરીકે ઓળખાતી ઉંચી ભૂમિ પર આશ્રય લે છે.
આ ક્ષેત્ર પેલા અરબી સમુદ્રનો છીછરો ભાગ હતો. અસ્ખલીત ઉર્ધ્વગામી ભૂસ્તરીય હલન ચલનને કારણે આ ક્ષેત્ર અરબી સમુદ્રથી છૂટો પડી ગયો અને એક મોટા તળાવ નુ નિર્માણ થયું. હજી સિકંદર (એલેક્ઝાંડર ધ ગ્રેટ) ના સમય સુધી આ તળાવ આવાગમનને લાયક હતું. ઘાઘર નદી જે હાલે ઉત્તર રાજસ્થાનના રણમાં વિલિન થાય છે તે પહેલાં કચ્છના રણમાં વિલિન થતી હતી. સમય જતાં નદીના ઉતરતા છેડા સુકાતા ગયાં અને હજારો વર્ષો પહેલાં તેમની ઉપરની ઉપનદીઓને સિંધુ અને ગંગા નદીઓ દ્વારા સમાવી લેવાઈ. ઈ. સ. ૨૦૦૦માં ભારતીય ભૂસ્તર શાસ્ત્ર સંસ્થાને કચ્છના રણમાં ત્રિભૂજ પ્રદેશ અને નદીના મુખો અને ધારાઓ હોવાનું નોંધ્યું છે.
રાજસ્થાનમાં ઉદ્ગમ પામતી લૂણી નદી કચ્છના રણના ઈશાન ખૂણામાં વિલિન થાય છે અને કળણમાં વિલિન થતી અન્ય નદીઓ પૂર્વથી આવતી રૂપેણ નદી અને ઈશાનથી આવતી પશ્ચિમ બનાસ નદી છે.
આ ક્ષેત્ર ભારતના સૌથી ગરમ ક્ષેત્રોમાંનું એક છે.
કચ્છના શુષ્ક જમાનામાં વિવિધ રંગીન રંગની વિવિધતા, ડિઝાઇનની પ્રગતિ, સંસ્કૃતિની અતિફુદ્ધિ, સંગીત અને નૃત્યનું સંગીત, એકસાથે ઉત્કૃષ્ટતાના મોઝેઇક બનાવે છે જે પ્રદેશની ઓળખ અને ભાવને પ્રતિબિંબિત કરે છે. કચ્છ, રાજ્યના સૌથી પારિસ્થિતિક અને વંશીય જુદી જુદી જિલ્લો પૈકી એક, કલા, હસ્તકળા, સંગીત, નૃત્ય, લોકો અને પ્રકૃતિની ઉજવણીની જમીન છે. દરરોજ ધાક-પ્રેરણાદાયી અને વિપરીત લેન્ડસ્કેપમાં શિયાળાની પૂર્ણ ચંદ્ર રાતે દર વર્ષે ત્રણ દિવસની તહેવારની ઉજવણી, આ વિસ્તારના આતિથ્ય, ઉત્સાહ અને પરંપરાગત સુગંધ સાથે કચ્છ અથવા રણુત્સવ તરીકે હોસ્ટ કરવામાં આવે છે.
લોકોના સ્વદેશી સાંસ્કૃતિક અને માનવસ્વરૂપ સ્વાદ માટે મુલાકાતીને રજૂ કરતી વખતે કચ્છની અંદરના વિવિધ સ્થળોએ આ ત્રણથી ચાર દિવસનું કાર્નિવલ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રદેશની આર્ટસ અને હસ્તકલાની વિવિધ શ્રેણી માટેના પ્રદર્શન પ્લેટફોર્મ તરીકે બૅનીના અર્ધ પટ્ટાવાળા ગ્રાસલેન્ડ્સ સ્થાનિક ભાષાના સૌથી ભવ્ય પ્રદર્શનનું પ્રદર્શન કરે છે. ઘીમો ચંદ્રગ્રહણ લેન્ડસ્કેપમાં સંગઠિત લોક સંગીત અને ડાન્સ પર્ફોર્મન્સની ઝુંબેશ જ્યારે સૌથી મોહક અનુભવ પૂરો પાડે છે દરિયાકિનારા અથવા તળાવના કાંઠે ઉજવાયેલા રંગબેરંગી મેળાઓ ઉત્સવની ભાવના, ઉત્સાહ અને ઉજ્જવલની ભાવના સાથે સ્વૈચ્છિક ઉજવણી કરે છે, જ્યારે કચ્છની આસપાસનો સંગઠિત પ્રવાસ એ પ્રદેશનો ભાગ બનવાનો આદર્શ પ્રસંગ છે અને લોકોના ઉત્સાહ અને વિશિષ્ટતાનો અનુભવ કરે છે. જીવનની ઉજવણી!
No comments:
Post a Comment